Unia Europejska podejmuje działania, mające na celu przyspieszenie wdrażania ekologicznych i zrównoważonych systemów żywnościowych w Europie. Dotyczą one między innymi hodowli i rejestracji odmian ekologicznych oraz możliwości szerszego wprowadzenia do obrotu odmian ekologicznych i ekologicznych materiałów heterogenicznych (OHM) (ang. Organic Heterogeneous Material).
Problematyka ta jest przedmiotem prac w ramach zawiązanego międzynarodowego konsorcjum „LIVESEEDING”. W programie uczestniczy 37 instytucji reprezentujących jednostki naukowe, placówki hodowlane, urzędy rejestracji odmian, firmy i organizacje z zakresu nasiennictwa i inne podmioty z 14 państw członkowskich UE oraz ze Szwajcarii i UK. Z Polski jednostkami partycypującymi w projekcie są COBORU, Poznańska Hodowla Roślin oraz Polska Izba Nasienna.
Celem konsorcjum jest przyspieszenie wdrażania rolnictwa ekologicznego i przejście na bardziej zrównoważone systemy żywnościowe, poprzez:
Ponadto, celem projektu jest wzmocnienie sektora nasiennego, w kontekście rosnącego popytu na nasiona ekologiczne, a także podanie propozycji dostosowania regulacji prawnych w zakresie wytwarzania i obrotu takim materiałem siewnym. Przewiduje się też przeprowadzenie analiz inicjatyw i modeli zarządzania w przedsiębiorstwach nasiennych w poszczególnych krajach, zajmujących się nasionami ekologicznymi.
Szczegółowymi założeniami konsorcjum są:
Podsumowując, prace w ramach europejskiego konsorcjum przewidują całościowe, wielopodmiotowe i wielostronne podejście do problematyki ekologicznej, angażując instytuty badawcze, jednostki hodowli roślin, urzędy rejestracji odmian, firmy nasienne, związki i stowarzyszenia branżowe oraz organizacje społeczne. Wyniki prac wykonanych w ramach projektu przyczynią się do przyspieszenia przejścia na bardziej przyjazne dla środowiska, neutralne dla klimatu oraz wytwarzania zdrowej żywności.
Zakłada się, że cele te będzie można osiągnąć poprzez:
Program rozpoczął się w październiku 2022 roku i podzielony jest na dziewięć grup roboczych:
„Zwiększanie bioróżnorodności roślin uprawnych i zarządzanie nią”
LIVESEEDING w ramach prac w grupie roboczej WP1, będzie dostarczyć:
„Tworzenie i rozbudowa doświadczalnictwa odmianowego dla potrzeb rolnictwa ekologicznego”
Prace w ramach WP2, pozwolą na opracowanie innowacyjnych modeli do testowania nowych odmian roślin uprawnych, o uproszczonych schematach (metodykach) oraz prototypu europejskiej interaktywnej platformy cyfrowej (aplikacja SeedLinked), który będzie służyć jako długoterminowa infrastruktura i baza danych do niedrogich, zdecentralizowanych doświadczeń ekologicznych odmian roślin uprawnych. Ambicją jest: zrewolucjonizowanie porejestrowego testowania odmian w warunkach ekologicznych, a także potencjalnie wpłynąć, na tyle, na ile to możliwe, na istniejące już oficjalne/urzędowe strategie badań rejestrowych (OWT, WGO) odmian, zarówno dla rolnictwa ekologicznego, jak i konwencjonalnego, uwzględniając preferencje praktyki rolniczej.
„Nasiennictwo, jakość oraz zdrowotność ekologicznego materiału siewnego”
W ramach tego zadania, wyjaśni się znaczenie mikrobiomu nasion dla wigoru nasion i jego implikacje dla zaprawiania nasion, które mogą usuwać pożyteczne zbiorowiska drobnoustrojów. LIVESEEDING zapewni dostosowane rozwiązania dla rolników, oszczędzających nasiona, firmy nasienne, aby zagwarantować wigor nasion w ramach holistycznego zdrowia nasion strategia, metody sanityzacji nasion dla firm nasiennych, ekologicznych i konwencjonalnych redukujących stosowanie syntetycznych zapraw nasiennych w rolnictwie, w celu zwiększenia opłacalności ekologicznej produkcji nasion od gospodarstwa do skali przemysłowej.
„Poprawa przejrzystości ekologicznego rynku nasiennego”
LIVESEEDING ułatwi skalowanie i zwiększanie ekologicznej produkcji nasion odpowiednich odmian poprzez zapewnienie szkoleń, różnych modeli biznesowych i planów ekonomicznie opłacalnych przy rozpoczynaniu działalności oraz istniejących przedsiębiorstw zajmujących się hodowlą ekologiczną, testowaniem odmian i produkcją nasienną dla różnych typów organizacji (NGOs, SMEs, i in.),w różnych kontekstach społeczno-ekonomicznych.
„Eksploatacja: poziome rozprzestrzenianie się i rozszerzanie skali inicjatyw w zakresie ekologicznej hodowli roślin i nasiennictwa”
LIVESEEDING dostarczy danych naukowych na temat ekologicznego i społecznego wpływu OHM i OV, na strategie marketingowe produktów pochodzących z OHM i OV w celu wspierania partnerstwa między inicjatywami hodowli ekologicznej a podmiotami łańcucha wartości oraz świadomości konsumentów w zakresie różnorodności biologicznej i hodowli poprzez naukę, krajową i unijną politykę żywnościową.
„Hodowla ekologiczna wspierana przez rynek i społeczeństwo”
Wyniki prac w ramach projektu LIVESEEDING powinny przyczynić się do rozwoju ekologicznego sektora nasion i hodowli roślin w Europie, poprzez rynek nasion, przejrzystość, monitorowanie postępu, ścisłą współpracę z władzami krajowymi w celu promowania i tworzenia rynku ze 100% udziałem nasion ekologicznych dla sektora ekologicznego, oraz podejmowanie stosownych działań na styku nauka-polityka-społeczeństwo.
„Komunikacja, rozpowszechnianie i eksploatacja”
W pierwszym etapie prac w ramach projektu zostanie opracowany szczegółowy Plan Eksploatacji, Upowszechniania i Komunikacji Wyników (ang. Plan for the Exploitation, Dissemination, and Communication of Results PEDR) i jego implementacji. W planie zostaną ujęte następujące działania: szkolenia, warsztaty, koordynacja działań informacyjnych i rozbudowa sieci ekologicznej hodowli roślin oraz konferencje naukowe w ramach konsorcjum.
„Koordynacja projektu”
Zarządzanie konsorcjum, koordynacja administracyjna, sprawozdawczość techniczna i finansowa. Zarządzanie i ochrona danych zgodnie z planem zarządzania danymi (ang. Data Management Plan DMP).
„Zarządzanie innowacjami” w zakresie:
Zakończenie projektu planuje się jesienią 2026