Badania OWT odmian prowadzone są według metodyk opracowanych przez COBORU na
podstawie protokołów Wspólnotowego Urzędu Odmian Roślin (CPVO) oraz wytycznych Międzynarodowego Związku Ochrony Nowych Odmian Roślin (UPOV) . Wytyczne te stanowią podstawę dla państw członkowskich w zakresie
prowadzenia obserwacji i oceny badanych cech oraz tworzenia opisu botanicznego odmiany w
ujednoliconej formie. Przyjęcie powszechnie stosowanych w krajach członkowskich
UPOV i w krajach Unii Europejskiej ogólnych zasad zakładania i prowadzenia doświadczeń
oraz uwzględniania w badaniach cech uznanych za ważne przy ocenie odrębności
i wyrównania, pozwala na uzyskanie porównywalnych wyników i wzajemne
korzystanie z wyników badań OWT.
Doświadczenia i testy polowe dotyczące badań OWT dla wszystkich gatunków zakładane są w jednym punkcie doświadczalnym, w najbliższym sezonie wegetacyjnym, następującym po terminie złożenia wniosku. W zależności od gatunku oraz wymagań metodycznych, trwają one zwykle rok, dwa lub trzy lata / cykle wegetacyjne; w przypadku roślin sadowniczych okres ten wynosi nawet 5 lat. W zależności od gatunku, badane są różne cechy odmian oraz stosowane są różne układy doświadczeń, kryteria statystyczne i normy. Uzupełniająco dla wybranych gatunków stosuje się także badania elektroforetyczne.
Na podstawie decyzji Rady Administracyjnej Wspólnotowego Urzędu Odmian Roślin (CPVO) w Angers, z dnia 11 kwietnia 2024 roku, Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) otrzymał kompetencje do prowadzenia badań odrębności, wyrównania i trwałości (OWT) odmian do celów Wspólnotowej Ochrony Prawnej Odmian. Obecnie kompetencje te dotyczą badań odmian 244 taksonów, w tym:
- 166 roślin ozdobnych,
- 36 roślin rolniczych,
- 29 roślin sadowniczych,
- 13 roślin warzywnych.
